Τι είναι η ζωή;

Το βιβλίο «Τι είναι η ζωή;» του βραβευμένου με Νόμπελ, Erwin Schrödinger, είναι ένα από τα μεγάλα κλασικά επιστημονικά έργα του εικοστού αιώνα. Δημοσιεύθηκε στα τέλη του 1944 και αντικαθρεφτίζει την αγωνιώδη αναζήτηση απαντήσεων –από έναν διακεκριμένο φυσικό– στα μύχια της βιολογίας. Γράφτηκε για τον «μέσο αναγνώστη», αλλά αποδείχθηκε ένα από τα σημαντικότερα κίνητρα για τη γένεση της μοριακής βιολογίας και την επακόλουθη ανακάλυψη της δομής του DNA.
Ο φιλόσοφος Karl Popper χαιρέτισε το έργο ως ένα «όμορφο και σημαντικό βιβλίο». Το μέρος που τιτλοφορείται «Πνεύμα και Ύλη» –δημοσιεύθηκε σε μορφή τόμου το 1958– αποτελεί δοκίμιο έρευνας σχέσεων που παρέμεναν ανεξιχνίαστες και προβλημάτιζαν ανέκαθεν τους φιλοσόφους. Πραγματεύεται τη συνειδητότητα, τη μοναδικότητα του Νου, τις αισθήσεις, τη βούληση και την ελευθερία, την επιστήμη και τη θρησκεία. Η άποψη του Schrödinger σε τέτοια θέματα φαντάζει σκληρά υλιστική, αφού φτάνει στο σημείο να αγνοεί ακόμα και την πιθανότητα «μη-φυσικού» πνεύματος.
Στην έκδοσή μας τα δύο έργα παρουσιάζονται σε μορφή ενός τόμου· επίσης μεταφράζονται από τα γερμανικά, και δημοσιεύονται για πρώτη φορά, αυτοβιογραφικά κείμενα του συγγραφέα, μέσα από τα οποία παρουσιάζεται ένα εντυπωσιακό τμήμα της ζωής του. Έτσι, πλαισιώνεται το επιστημονικό έργο του Schrödinger και διαμορφώνεται ευκρινώς το ψηφιδωτό της προσωπικότητάς του.
Το γράψιμο του βιβλίου ξεκίνησε από το ενδιαφέρον του Schrödinger για τις μεταλλάξεις που προκαλούν οι ακτίνες-Χ στη μύγα Drosophila Melanogaster. Ήξερε ότι η απορρόφηση ενός quantum ακτινοβολίας-Χ μπορούσε να προκαλέσει μετάλλαξη σε ένα συγκεκριμένο σημείο του χρωμοσώματος.
Άρχισε να συνειδητοποιεί τις επιπτώσεις αυτού του αποτελέσματος στον φυσικό και χημικό μηχανισμό της κληρονομικότητας και τον τρόπο σύμφωνα με τον οποίο αυτός ο μηχανισμός διέπεται από τους νόμους της στατιστικής θερμοδυναμικής, της χημικής κινητικής και της κβαντομηχανικής.
Ο Schrödinger εισάγει μία φράση που γίνεται η πλέον θεμελιώδης έννοια στη νέα επιστήμη της μοριακής βιολογίας, αναγκάζοντας τους φυσικούς να προσέξουν τους βιολόγους και τους βιολόγους να ανατρέξουν στους φυσικούς: «Το χρωμόσωμα αποτελεί ένα κωδικοποιημένο μήνυμα».
Ανάμεσα σ’ όλους τους μεγάλους φυσικούς, ο Schrödinger ήταν εκείνος που προοριζόταν να προσφέρει τα μέγιστα στην ιστορία της βιολογικής σκέψης. Ο πατέρας του –ο πνευματικός οδηγός του– ασχολείται παθιασμένα με τη βιολογία, ενώ ο πιο στενός φίλος του –ένας θρησκευόμενος φοιτητής της βιολογίας– του ενδυνάμωνε το ενδιαφερον σ’ αυτό το αντικείμενο, οδηγώντας τον σε πεδία άγνωστα ή αδιάφορα στους περισσότερους φυσικούς.

«Τι είναι η ζωή;… Ο Schrödinger γνώριζε την απάντηση, με περισσότερους από έναν τρόπους».
Nature

«Αυτό το βιβλίο είναι ένα πολυεδρικό διαμάντι… θα το διαβάσετε μέσα σε λίγες ώρες, αλλά θα το θυμάστε μια ολόκληρη ζωή».
Scientific American

«Σ’ αυτό το μικρό βιβλίο, ο Erwin καταγράφει με διαύγεια και λιτότητα τις μεγάλες εννοιολογικές πτυχές της ζωής. Θα έπρεπε να αποτελεί υποχρεωτικό ανάγνωσμα για όσους αναζητούν τα μυστικά της επιστήμης».
Paul Davies

«Από τη στιγμή που διάβασα το Τι είναι ζωή; προσανατολίστηκα προς την εξιχνίαση του μυστικού του γονιδίου».
James Watson

«Αυτό το βιβλίο προσέλκυσε ανθρώπους οι οποίοι χωρίς την επίδρασή του, ίσως να μην είχαν ασχοληθεί ποτέ με τη βιολογία».
Francis Crick

«Όταν σπούδαζα μαθηματικά, σπανίως διάβαζα βιβλία, όμως όταν διάβαζα κάτι –μάλιστα, όταν τελείωνα κάποιο βιβλίο– ήταν του Erwin Schrödinger».
Roger Penrose