Όιλερ και Μπερνούλι: δύο δυναστείες κορυφαίων μαθηματικών. Άραγε, έκρυβαν μέσα τους ένα πανίσχυρο μαθηματικό γονίδιο, ή μήπως το οικογενειακό πάθος, αναπόφευκτα, ανάγκαζε το πνεύμα τους να υποκλιθεί στη βασίλισσα των επιστημών;
Ο Λέοναρντ Όιλερ υπήρξε ένας από τους τέσσερις σημαντικότερους μαθηματικούς όλων των εποχών, μαζί με τον Αρχιμήδη, τον Νεύτωνα και τον Γκάους. Κάποιοι προτείνουν για την πέμπτη θέση τους ευφυέστατους Μπερνούλι.
Από τις οικογένειες των Όιλερ και των Μπερνούλι αναδείχτηκαν εκπληκτικές μαθηματικές προσωπικότητες που καθόρισαν την εξέλιξη των θετικών επιστημών. Επί τρεις ολόκληρες γενιές, σχεδόν όλοι οι Μπερνούλι γίνονταν πρωτοπόροι μαθηματικοί.
Παράλληλα, τα μέλη της οικογένειας των Όιλερ συμπορεύονταν, με εντυπωσιακές ανακαλύψεις, στο ίδιο επιστημονικό πεδίο.
Μολονότι κάθε γενιά «έσπρωχνε» τους γόνους της στον κόσμο των επιχειρήσεων, της θεολογίας, της ιατρικής και των νομικών –δηλαδή, σε οτιδήποτε άλλο εκτός από τους αριθμούς και τα θεωρήματα– στο τέλος όλοι γίνονταν αξιοσέβαστοι μαθηματικοί. Και μάλιστα, ο ένας πιο παραγωγικός από τον άλλον! Οι γιοι μελετούσαν με πάθος τα μαθηματικά –σε πείσμα των πατεράδων τους– και ως γονείς απέτρεπαν, μάταια, τους γιους τους να ασχοληθούν με αυτά.
Η Margaret Tent, μέσα από τη μυθιστορηματική βιογραφία του Λέοναρντ Όιλερ και των αδελφών Μπερνούλι, φωτίζει –με ολοζώντανους διαλόγους και στοιχεία της προσωπικής ζωής τους– την αλληλεπίδραση των μαθηματικών οικογενειών, τα προβλήματα που επέλυσαν, τον ρόλο τους στην Ακαδημία του Βερολίνου και στην Αυλή της Αγίας Πετρούπολης.
«Ονομάζομαι Ντάνιελ Μπερνούλι. Να σας συστήσω και τον καλό μου φίλο, Λέοναρντ Όιλερ».
Ο οικοδεσπότης τούς κοίταξε για μια στιγμή, εμβρόντητος. Μόλις συνήλθε, είπε, γελώντας με το υπέροχο αυτό αστείο:
«Ναι, βέβαια, και εγώ είμαι ο Ισαάκ Νεύτων! Χα, χα!»
«Μα όχι, κύριε», απάντησε ο Λέοναρντ, «ο Ντάνιελ σοβαρολογεί».
«Μα είστε τόσο νέοι! Είχα την εντύπωση ότι οι καθηγητές Μπερνούλι και Όιλερ είναι δυο γκριζομάλληδες γέροντες. Πείτε μου, πώς συλλάβατε το Πρόβλημα της Αγίας Πετρούπολης για τις πιθανότητες και τα τυχερά παιχνίδια; Πώς επινοήσατε τον υπέροχο Νόμο σας για την κίνηση των ρευστών; Κι εσείς, κύριε… Εσείς δεν είστε ο περίφημος μαθηματικός που επέλυσε το Πρόβλημα με τις γέφυρες του Κένιξμπεργκ; Κι όλα αυτά τα υπέροχα μαθηματικά βιβλία και τις εργασίες στην αστρονομία, στην οπτική, στη γεωγραφία…; Εσείς δεν είστε ο νικητής τόσων βραβείων της Ακαδημίας του Παρισιού;»