Τζερόλαμο Καρντάνο, ο βέβηλος μαθηματικός

Ένα βιβλίο για την επιστήμη που δεν μοιάζει με κανένα άλλο, για έναν επιστήμονα όμοιο του οποίου δεν έχει υπάρξει ξανά στην Ιστορία. Ένα ορόσημο στην εκλαϊκευμένη επιστήμη.

Από την κρύπτη των παραμελημένων, ο Μάικλ Μπρουκς «ανασταίνει» τον Τζερόλαμο Καρντάνο, έναν απίθανο τύπο, μια μοναδική αναγεννησιακή φιγούρα από το Μιλάνο του 16ου αιώνα.

Όμως, ποιός είναι ο Καρντάνο;
Αυτός ο πεισματάρης, «υπερκόσμιος» άντρας -γιος ενός δικηγόρου και μιας «ιδιοκτήτριας» πορνείων- κατάφερνε να μετατρέπει σε χρήμα τη μαθηματική του οξυδέρκεια καθώς και τις στοιχειώδεις γνώσεις του στην ιατρική και την αστρολογία. Ο βέβηλος μαθηματικός Τζερόλαμο Καρντάνο –αυτή η τραγελαφική, άκρως εκκεντρική και ανεπανάληπτη προσωπικότητα της Αναγέννησης– εφηύρε τα μαθηματικά των πιθανοτήτων (ώστε να κερδίζει στα τυχερά παιχνίδια) και –σχεδόν χωρίς καν να το επιδιώξει– επινόησε τους φανταστικούς αριθμούς κατακτώντας έτσι τον ιστορικό τίτλο του θεμελιωτή των μαθηματικών πυλώνων της σύγχρονης κβαντικής φυσικής.

Ήταν ένας οξύθυμος, ισχυρογνώμων, θρασύς αλλά απίστευτα ιδιοφυής μαθηματικός, ένας μεθοδικός πειραματιστής αλλά ματαιόδοξος εφευρέτης, ένας λάγνος παραδομένος στον πόθο για τις γυναίκες και τους άνδρες, ένας πανούργος μηχανορράφος, ένας δόλιος και ιδιοτελής αστρολόγος που συνέταξε ωροσκόπια για βασιλιάδες, αυτοκράτορες και πάπες, ένας σαρκαστικός, απίθανος στις πιθανότητες τζογαδόρος, ένας αξιοθρήνητος χορευτής, ένας δυστυχής, μισητός σύζυγος και πατέρας, ένας φιλόδοξα χυδαίος, ανειλικρινής, δουλοπρεπής και βλάσφημος γιατρός,… ένας σπάνιος πολυμαθής, ένας άσχημος και φιλάσθενος άνθρωπος που κάθε στιγμή της ζωής του μαστιζόταν από όλους τους δαίμονες και τις αγωνίες της εποχής του.

Η ζωή του Καρντάνο είναι η «καρδιά» αυτού του γοητευτικού και εκκεντρικά έξυπνου βιβλίου, το στιλ του οποίου είναι εντελώς πρωτότυπο, ενώ ο τρόπος ανάμιξης ιστορίας, μυθοπλασίας και επιστήμης το κάνει πιο γοητευτικό από οποιοδήποτε άλλο ανάγνωσμα.

Το πιο ασυνήθιστο, ενδιαφέρον, όμορφο και περίεργο βιβλίο!

Ο Μάικλ Μπρουκς αξιοποιεί τη θεωρία της διεμπλοκής για να εξηγήσει πώς βρέθηκε στο κελί της φυλακής του Καρντάνο, τι του είπε για το βιβλίο του, πώς του παρουσίασε την εξέλιξη της κβαντικής φυσικής και τι άκουσε από τα ίδια τα χείλη του μελλοθάνατου ήρωά του για την τοξική ζωή του, τα χτυπήματα της μοίρας και τους ανεκπλήρωτους πόθους του.

Ανάμεσα στις πολλές, τυχαίες «απολαύσεις» αυτού του σύντομου αλλά πλούσιου σε ιδέες βιβλίου, είναι οι «ολοζώντανες» δημόσιες μαθηματικές μονομαχίες, στην Ευρώπη της Αναγέννησης, όπου δύο διανοούμενοι βαρέων βαρών γρονθοκοπούνται στο ρινγκ των μαθηματικών, «χτυπώντας» ο ένας τον άλλον με τους πιο δύσκολους μαθηματικούς γρίφους – τη λύση των οποίων κατείχαν μόνον εκείνοι, ή τουλάχιστον έτσι ήλπιζαν.
Η εμπλοκή και το ενδιαφέρον της κοινότητας ήταν τεράστιο. Υπάρχουν επευφημίες και αποδοκιμασίες, υπάρχουν διαιτητές, πρωταθλητές και αουτσάιντερ – και όλα, φυσικά, συνοδεύονται από άφθονο κρασί και φαγητό. Από τη στιγμή που έχει τελειώσει ο αγώνας, ο νικητής τα παίρνει όλα.
Στη θεωρία, ο ηττημένος υποτίθεται πως θα πληρώσει στον νικητή από ένα γεύμα για κάθε άλυτο πρόβλημα. Στην πράξη, συχνά πρέπει να παραχωρήσει φήμη, χρήματα και μερικές φορές ακόμη και τη δουλειά του.
Στο μεταξύ, λίγο πριν τις μονομαχίες, μια πολεμική ανταλλαγή επιστολών μεταξύ των μονομάχων είχε μια αδιανόητη παρενέργεια: το κοινό μάθαινε μαθηματικά προκειμένου να μπορέσει να παρακολουθήσει τη σαπουνόπερα. Ακούγεται ακόμα καλύτερο κι από το Twitter!

«Ένα κείμενο αποκάλυψης. Ο Μπρουκς συνδέει με αφοπλιστική μαεστρία την Κβαντική Μηχανική με τις ανέκδοτες, περιπετειώδεις μαθηματικές ανακαλύψεις του Τζερόλαμο Καρντάνο. Επιστήμη, ίντριγκες, κλίμα εποχής· δίχως άλλο, πρόκειται για το βιβλίο της χρονιάς».
Daily Telegraph