Νάντια Κομανέτσι

Στο βιβλίο «Επιστολές σε μια νεαρή αθλήτρια», η Νάντια Κομανέτσι περιγράφει με δραματικό και ζωντανό τρόπο τις εμπειρίες της: διηγείται πώς το κορίτσι που ανακάλυψε ο Μπέλα Κάρολι σ’ ένα δημοτικό σχολείο της Ρουμανίας βρήκε την ψυχική δύναμη ώστε να καταφέρει σε τόσο μικρή ηλικία να γίνει μια αθλήτρια παγκόσμιας κλάσης. Έχοντας εξελιχτεί πλέον σε μια γυναίκα με απίστευτη ισορροπία και σιγουριά, μας αποκαλύπτει με τρόπο μοναδικό τον ψυχισμό του κορυφαίου αθλητή: από το πώς να ζούμε μετά την πραγματοποίηση του ονείρου μας μέχρι την ανάγκη μας να έχουμε «ένα πνεύμα σφυρηλατημένο από σθένος».
Οι σκέψεις της Νάντια αποκαλύπτουν έναν άνθρωπο με τολμηρή και αξιοθαύμαστη προσωπικότητα και αποτελούν πρότυπο ιδιοσυγκρασίας για κάθε αθλητή.

Τριάντα χρόνια μετά το θρίαμβο της μικρής Νάντιας, η ώριμη Κομανέτσι σε μια εμπνευσμένη αυτοβιογραφία, υπό τη μορφή επιστολών προς ένα φανταστικό πρόσωπο -μια νεαρή αθλήτρια της γυμναστικής- ξετυλίγει την ιστορία μιας ζωής που ξεκινάει από την “γκρίζα” Ρουμανία της δεκαετίας του ’60 για να γίνει ένα «σούπερσταρ» του σύγχρονου αθλητισμού.

Αν υπήρχε ο τίτλος της «πρωθιέρειας» της γυμναστικής, η Νάντια Κομανέτσι θα τον κέρδιζε με την ίδια ευκολία που κάποτε κέρδιζε χρυσά μετάλλια.
Πριν από αυτήν υπήρξε η Όλγκα Κόρμπουτ, ενώ αναρίθμητες πρωταθλήτριες ακολούθησαν τα βήματά της. Καμία όμως δεν κατόρθωσε να κερδίσει τις καρδιές εκατομμυρίων ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο. Με τόλμη και αποφασιστικότητα, σηματοδότησε μια νέα εποχή στον γυναικείο αθλητισμό, ανοίγοντας το δρόμο για πολλές νεαρές αθλήτριες να κατακτήσουν τον τίτλο της σούπερ σταρ. Ακόμα και σήμερα, σχεδόν 30 χρόνια από την εποχή των μεγάλων της θριάμβων, η αναφορά και μόνο του ονόματος «Νάντια» αρκεί για να αντιληφθούν οι φίλοι της γυμναστικής για ποια πρόκειται.

Η Νάντια Κομανέτσι, γεννημένη το 1961 στο Ονέστι της Ρουμανίας, έγραψε ιστορία στον παγκόσμιο αθλητισμό, όταν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1976 κέρδισε το πρώτο απόλυτο «10.00» που είχε ποτέ δοθεί σε αγώνες γυμναστικής. Μέχρι το τέλος της Ολυμπιάδας εκείνης, είχε επαναλάβει το κατόρθωμα αυτό άλλες έξι φορές. Από την εποχή της διαφυγής της στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 1989, ώς σήμερα, έχει διακριθεί ως διεθνής εκπρόσωπος τόσο του αθλήματός της όσο και πολλών φιλανθρωπικών οργανώσεων. Ζει στο Νόρμαν της Οκλαχόμα. Με το σύζυγό της, τον αμερικανό γυμναστή Μπαρτ Κόνερ -που και ο ίδιος είχε υπάρξει δύο φορές Ολυμπιονίκης- διευθύνουν μια επιτυχημένη Ακαδημία Γυμναστικής.

«Ονειρευόμουν πως μάθαινα νέες δεξιότητες. Ποτέ δεν ασχολήθηκα με το ενδεχόμενο της παγκόσμιας επιτυχίας και της δόξας. Ονειρευόμουν ότι έτρεχα, ότι περιστρεφόμουν και ότι έκανα διπλά σάλτα και ότι τίποτε δεν μπορούσε να με κρατήσει δεμένη στη γη, γιατί ήμουν γεννημένη για να πετάω».

«Η γυμναστική μου έδωσε αυτογνωσία και με έκανε πιο δυνατή, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά. Η λέξη συντετριμμένη δεν περιλαμβάνεται στο λεξιλόγιό μου. Δεν υπάρχει τίποτε στη ζωή που να μην μπορεί με κάποιο τρόπο να διορθωθεί».

«Δεν θέλω να ξεφύγω από μια πρόκληση που με φοβίζει. Τρέχω να τη συναντήσω, γιατί ο μόνος τρόπος να γλιτώσεις από το φόβο είναι να τον λιώσεις κάτω από τα πόδια σου».

«Έκανα τις προπονήσεις μου πονώντας, γνώριζα όμως τη διαφορά ανάμεσα στον πόνο που μπορούσα να αντέξω και τον πόνο που δε με βοηθούσε, που μείωνε τις ικανότητές μου. Ως νέος ενήλικας, είναι δύσκολο να ισορροπήσεις ανάμεσα σ’ εκείνα που περιμένει ο κόσμος από σένα, στις δικές σου προσδοκίες και στην πραγματική σου κατάσταση».

«Η αναζήτηση τρόπων να βρεις την αξιοπρέπεια και την ευτυχία στον ίδιο σου τον εαυτό, αντί να τις ψάχνεις στους άλλους και στα υλικά αγαθά, είναι ένα από τα πιο σκληρά μαθήματα της ζωής.
Πάνω απ’ όλα, πρέπει να νιώθεις τη δίψα να κάνεις κάτι απίστευτο….»

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εισαγωγή
Το όνειρο
Το ξεκίνημα
Ανάγκη
Η πειθαρχημένη ζωή
Δύσκολη εφηβεία
Ο σκορπιός
Κουράγιο;
Ο αγώνας
Η κραυγή
Παραμύθια
Αυτομόληση
Στη φυλακή
Μια φρέσκια πνοή
Λίγα λόγια για τη συγγραφέα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Αγαπητή Νάντια,
Πες μου τα πάντα…

Αγαπητή Φίλη,
Δεν γνωρίζω τα πάντα. Μου ζήτησες να ξεκινήσουμε αλληλογραφία, με την ελπίδα να μάθεις κάποια πράγματα γύρω από τη ζωή μου. Είμαι επιφυλακτική. Δεν έχω γράψει ποτέ πριν για τον εαυτό μου, κυρίως επειδή πιστεύω πως δε μας περισσεύει χρόνος για να τον σπαταλάμε κοιτάζοντας πίσω.
Φαντάζεσαι ότι στο παρελθόν μου μπορεί να βρεις απαντήσεις για ερωτήματα σχετικά με την αφοσίωση, τη δύναμη, το κουράγιο, την πίεση, τους στόχους, τα όνειρα, τους θριάμβους, τις προκλήσεις, την αγάπη. Καθώς διαβάζω τις λέξεις αυτές, μοιάζουν να γλιστρούν από τη σελίδα και να γίνονται επικεφαλίδες σε κεφάλαια της ζωής μου που σπάνια επισκέπτομαι. Όμως με βάζεις σε πειρασμό να ξαναθυμηθώ ξεχασμένες ιστορίες και να ξαναζήσω στιγμές ευτυχίας, αλλά και αβάσταχτου πόνου.
Θα προσπαθήσω να απαντήσω στα γράμματά σου ελπίζοντας ότι οι εμπειρίες μου θα σου προσφέρουν κάποια μικρή βοήθεια. Να θυμάσαι όμως ότι πρόκειται για τις δικές μου εμπειρίες. Εσύ πρέπει να χτίσεις τη δική σου ιστορία, με προσοχή αλλά και χωρίς να διστάζεις ούτε στιγμή να παραδίνεσαι στη δύναμη των επιθυμιών σου.

Νάντια Κομανέτσι

ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

Ο σκορπιός

Η προσωπική μου σειρά ασκήσεων στους ασύμμετρους ζυγούς έχει ως εξής: ξεκίνημα με το μέτωπο προς τη χαμηλή μπάρα. Πήδημα με μισή περιστροφή. Ταλάντευση με φόρα και λαβή από την ψηλή μπάρα. Σάλτο Κομανέτσι, αιώρηση μπροστά και χτύπημα στη χαμηλή μπάρα. Αιώρηση πίσω με ανόρθωση και πλήρη περιστροφή. Αμέσως λαβή από την ψηλή μπάρα, μετάβαση στη χαμηλή μπάρα κι έπειτα ταλάντευση με φόρα στη χαμηλή μπάρα, περιστροφή των ισχίων μπροστά, «Σάλτο Μπράουζε» προς την ψηλή μπάρα και άρπαγμα της ψηλής μπάρας με μεικτή λαβή. Αμέσως πλήρης στροφή, πέσιμο στη χαμηλή μπάρα, ταλάντευση με φόρα, άρπαγμα από την ψηλή μπάρα. Πέρασμα με τα πόδια σε διάσταση πάνω από τη χαμηλή μπάρα και με τα ισχία πάνω της ταλάντευση πάνω, προς την ψηλή μπάρα, και κατάληξη σε ανεστραμμένη στήριξη με μισή πιρουέτα. Χτύπημα πίσω στη χαμηλή μπάρα, ανόρθωση, ελεύθερη περιστροφή των ισχίων και ανεστραμμένη στήριξη κι έπειτα άλλη μια περιστροφή, στήριξη στις μύτες των ποδιών και αμέσως «Έξοδος Κομανέτσι».

Φίλη μου, η απόφασή μου να επιστρέψω κοντά στον Μπέλα, που τώρα είχε την έδρα του στο Ντέβα, ήταν πολύ πιο δύσκολη απ’ όσο μπορείς να φανταστείς. Δεν είχα κανέναν να με βοηθήσει στην επιλογή μου. Κάθε φορά που ρωτούσα τη μητέρα μου, έπαιρνα την ίδια στερεότυπη απάντηση: «Αν θέλεις να το κάνεις, εντάξει. Αν όχι, παράτα τα». Αν μου είχε πει ποτέ κάτι διαφορετικό, αν είχε προσπαθήσει ποτέ της να με πιέσει για κάτι, δεν θα είχα καν ξεκινήσει να γίνω αθλήτρια της γυμναστικής. Έτσι είμαι. Αν μου πει κάποιος να κάνω κάτι, δεν πρόκειται να το κάνω. Πιστεύω ακράδαντα ότι αν κάνεις κάτι μόνο και μόνο επειδή σου το ζητούν οι άλλοι, η κατάληξη δεν θα είναι καλή.
Αφού ζύγισα την απόφασή μου, αφού εξέτασα τα υπέρ και τα κατά, συμφώνησα να πάω στο Ντέβα, με τον όρο να μη μένω στους κοιτώνες μαζί με τις νεότερες αθλήτριες. Τόσο η ομοσπονδία όσο και ο Μπέλα δεν είχαν αντίρρηση, κι έτσι νοίκιασα προσωρινά ένα σπίτι εκεί κοντά, όπου θα μέναμε με τη μητέρα και τον αδελφό μου. Ήταν μικρό –δυο δωμάτια μονάχα, που το ένα το μοιραζόμουν με τον αδελφό μου– αλλά ήταν δικό μας. Πήραμε κι ένα μικρό σκυλί, την Μπέκι, που έγινε η καλύτερή μου φίλη. Η ζωή με την οικογένειά μου μού χάρισε μια ισορροπία που μου είχε λείψει.
Ο Μπέλα τήρησε την υπόσχεσή του. Η προπόνησή μου ήταν σκέτο βασανιστήριο. Κάθε μέρα, πριν ακόμα χαράξει, άρχιζα με τρέξιμο, μονάχα οι δυο μας, ο Μπέλα κι εγώ. Φορούσα πολλές στρώσεις από ρούχα το ένα πάνω από το άλλο κι ενώ έτρεχα έκανα ασκήσεις φυσικής κατάστασης. Τις επόμενες τρεις ώρες τις περνούσαμε με προπόνηση στο γυμναστήριο και στη συνέχεια πήγαινα για έναν δεύτερο γύρο τρεξίματος, που το ακολουθούσε ένα μασάζ. Μετά από το τρίψιμο σε όλο μου το κορμί έκανα ασκήσεις με βάρη, μετά σάουνα κι έπειτα έναν μικρότερο γύρο τρεξίματος. Ο Μπέλα ήταν δίπλα μου κάθε στιγμή. Έχασα έτσι το μεγαλύτερο μέρος από το παραπανίσιο βάρος μου, αλλά στο τέλος κάθε μέρας ήμουν εντελώς εξαντλημένη. Έφευγα από το γυμναστήριο μπουσουλώντας σχεδόν, ούτε να περπατήσω δεν μπορούσα καλά-καλά.
Στην αρχή δεν κάναμε πολλές ασκήσεις γυμναστικής, γιατί ο Μπέλα δεν ήθελε να με βάζει να εκτελώ δεξιότητες όσο δεν είχα ακόμη ανακτήσει τη φυσική μου κατάσταση. Σ’ αυτό ήταν απόλυτος, μια και με το αλλαγμένο μου σώμα εύκολα θα μπορούσα να χτυπήσω. Κατέβαζα το κεφάλι και ακολουθούσα πιστά τις οδηγίες του. Ήταν όπως τον παλιό καιρό. Στην αρχή τα γεύματά μου αποτελούνταν από σαλάτες και φρούτα – τίποτε άλλο. Λαχταρούσα όλες εκείνες τις τροφές που ήξερα ότι θα μου έκαναν κακό. Αντίθετα από πριν, τώρα γνώριζα τις γεύσεις του παγωτού και των γλυκών. Τις πρώτες εβδομάδες αναγκαζόμουν να μένω στο σπίτι του Μπέλα και της Μάρτα, έτσι που να μπορούν να με έχουν κάτω από τον απόλυτο έλεγχό τους. Αν έμενα μακριά τους, σίγουρα δε θα άντεχα και θα έτρωγα στα κρυφά.
Δεν ισχυρίζομαι ότι η δίαιτά μου κατά τη διάρκεια των πρώτων εκείνων εβδομάδων είναι κατάλληλη για κάποιον που θέλει να φτιάξει φυσική κατάσταση ή να χάσει βάρος. Μην ξεχνάς πως εγώ είχα πίσω μου χρόνια υγιεινής διατροφής, έτσι που τα κόκαλα και το κορμί μου είχαν δυναμώσει. Λίγες εβδομάδες δίαιτας δε θα μου έκαναν κακό. Αναγνωρίζω ότι η λανθασμένη αντίληψη της σωματικής κατάστασης και οι διατροφικές διαταραχές αποτελούν τεράστια προβλήματα για τα νεαρά κορίτσια, όμως δεν θεωρώ ότι με το να στερείς από το σώμα σου τις πρωτεΐνες και τα λίπη που έχει ανάγκη μπορείς ποτέ να του χαρίσεις υγεία. Δεν είμαι γιατρός, κι έτσι δε μπορώ να δώσω και πολλές συμβουλές πάνω στο θέμα αυτό, εκτός ίσως από μία: η ισορροπημένη δίαιτα σε συνδυασμό με τη φυσική άσκηση είναι ο μόνος τρόπος που ξέρω για να διατηρήσει κανείς υγιές σώμα και νου. Μόλις ο Μπέλα και η Μάρτα σιγουρεύτηκαν ότι είχα μπει ξανά στο σωστό δρόμο στο ζήτημα του φαγητού, μου επέτρεψαν να πάω να μείνω στο σπίτι μου, με τη μητέρα και τον αδελφό μου, όπου ξανάρχισα τις παλιές, απόλυτα ισορροπημένες διατροφικές μου συνήθειες.